ماجرای خروج از کشور

فرارو-برخلاف روند معمول، دولت نرخ خروج از کشور را حذف کرده است. اما مشخص شده است که درآمد دولت از عوارضی 1500 میلیارد تومان خواهد بود. این در حالی است که برخی رسانه های اقتصادی نیز با اثر انگشت از افزایش 14 برابری هزینه های خروج از کشور خبر داده اند. اگرچه دولت می گوید این رقم نادرست است، اما هنوز نگفته است که آیا این رقم جدید خواهد بود یا خیر.

به گزارش فرارو، بر اساس این محاسبات هزینه عوارض خروج از کشور به 5 میلیون و 200 هزار تومان می رسد. اعلام این عدد در چهل و هشت ساعت گذشته موجی از انتقادات را علیه دولت های سیزده گانه برانگیخت.

امسال هزینه خروج از کشور برای سفر اول 400 هزار تومان، سفر دوم 600 هزار تومان و سفر سوم 800 هزار تومان بوده است.

این رقم در سال 1399 برای سفر سوم به ترتیب 264 هزار تومان، 396 هزار تومان و 528 هزار تومان بوده است. این ارقام نشان می دهد که دولت دوازدهم در سال 1400 مالیات های خروجی را حدود 51 درصد افزایش داده است. اما باید توجه داشت که دولت قبل با وجود افزایش ۵۱ درصدی، ۱۱۰ میلیارد تومان درآمد برآورد کرده بود.

اما اکنون دولت پیش بینی کرده است که از این فضا 14 برابر سود یعنی 1500 میلیارد تومان سود خواهد برد. با این حال، در لایحه بودجه دقیقاً مشخص نشده است که برای تأمین درآمد پیش بینی شده دولت برای بار اول تا سوم هزینه خروج چقدر است.

رد عوارض 5 میلیون و 200 هزار تومان

منتقدان دولت سیزدهم را متهم می کنند که برای جلوگیری از انتقاد، تعرفه های شفاف مالیات ها را از لایحه بودجه حذف کرده است تا بی سر و صدا محدودیت های درآمدی را اجرا کند.

اما دولت پس از آن ایستاد و گفت اعداد نادرست است.

رئیس سازمان برنامه و بودجه و سخنگوی دولت گفت: پیشنهادی برای افزایش عوارض خروج از کشور دارم اما در دولت مطرح نشده است. بنابراین تصمیمی گرفته نشد.

البته استدلال این دو 13 نفر از مدیران ارشد دولتی برای تحقق درآمد 1500 میلیارد تومانی عوارض خروجی این است که با کاهش ممنوعیت، میزان وعده های غذایی نیز افزایش چشمگیری خواهد داشت. بنابراین منبع پیش بینی شده نیز محقق می شود.

علاوه بر او برخی از نمایندگان مجلس نیز از دولت حمایت می کنند. الیاس نادران و محسن دهنوی، نمایندگان تهران معتقدند پیش‌بینی دولت از درآمد این مکان‌ها به معنای افزایش نرخ عوارض خروج از کشور نیست. با این حال، دولت انتظار دارد که درآمد سال آینده با افزایش قبوض سفر افزایش یابد.

اما از نرخ عوارض خروج از کشور و میزان افزایش نیز بی اطلاع هستند. فقط نادران پیش بینی می کند که نرخ عوارض حدود 30 درصد افزایش یابد.

اشتباه محاسباتی دولت؛ هزینه آن چقدر است؟

دولت فعلی پیش بینی می کند با کاهش ممنوعیت سفر، تعداد سفرهای خارج از کشور نیز دو برابر شود و به 14 سفر برسد، در چنین شرایطی تبعات خروج از کشور تغییر چندانی نخواهد داشت. اما با وجود تاج، این سفر با خوش بینی می تواند 300 درصد افزایش یابد. بنابراین امکان افزایش عوارض از سفر اول به سوم به یک میلیون و 200 هزار تومان به 2 میلیون و 400 هزار تومان با افزایش استاندارد 300 درصدی سفر وجود دارد. در چنین شرایطی 440 میلیارد تومان محقق می شود و همچنان بیش از هزار میلیارد تومان کسری بودجه وجود دارد.

اما هنوز برای تحقق بودجه 1500 میلیارد تومانی مشکلات وجود دارد. این در حالی است که اگر دولت همچنان بر تحقق درآمد 1500 میلیارد تومانی اصرار داشته باشد و افزایش قابل توجهی در سفر وجود نداشته باشد، باید نرخ خروج از سفر برای اولین بار را به میزان 1400 درصد افزایش دهد.

در چنین حالتی نرخ عوارض بین 5 میلیون و 200 هزار تومان تا 11 میلیون و 200 هزار تومان برای دستیابی به درآمد برآورد شده تعیین می شود. اما در عمل میل به سفر به شدت کاهش می یابد و درآمدی بالغ بر 1500 میلیارد تومان حاصل نمی شود.

در سناریوی سوم اگر طبق سنت سالانه حدود 50 درصد به نرخ تعرفه اضافه می شود. عوارض سفر اول تا سوم به 600 هزار تومان تا یک میلیون و 200 هزار تومان می رسد. اما آیا نرخ خارج از کشور در شرایط فعلی 14 برابر شد تا دولت با کسری بودجه مواجه نشود؟

مهدی پازوکی، اقتصاددان به این سوال پاسخ می دهد در گفتگو با فرارو وی گفت: هیچ کشوری در دنیا رشد سفر و بودجه خود را در بحث عوارض خروج از کشور مدنظر قرار نمی دهد. به نظر من این موضوع جز ایجاد اثر روانی و توجیه افزایش قیمت، هیچ اثر مثبتی برای دولت ندارد. برعکس رقم 1500 میلیارد تومانی در بودجه چندان برای دولت کسری محسوب نمی شود. اما مطمئناً این درآمد محقق نخواهد شد.

او معتقد است که خیزش فقط اثر روانی دارد و جامعه ایران را بدوی و عقب مانده می کند. ما اکنون به انتقال فناوری نیاز داریم و بخش خصوصی ما باید به بخش خصوصی خارجی متصل شود. اما در عمل نمی توانست با آن چهره به کنفرانس برود. در چنین شرایطی رابطه پژوهشگران، کارشناسان و شرکت های خصوصی با دنیای خارج به شدت کاهش یافته و ضد توسعه خواهد بود.

اقتصاددانان همچنین معتقدند که نرخ مالیات خروج باید به 10 درصد در بودجه عمومی ایالت افزایش یابد. چون برای تخلفات راهنمایی و رانندگی 5 درصد جریمه افزایش می یابد یعنی اگر تخلفی صورت بگیرد 5 درصد بیشتر جریمه می شوند پس عاقلانه نیست که نرخ عوارض از 10 درصد خارج شود. از سوی دیگر، کنترل های مالیاتی خروجی برای کمک به صنعت هوانوردی و اقتصاد ایران کافی است. این امر باعث می شود ایرانیان مقیم خارج از کشور به ایران سفر کنند و سالانه حدود 2000 تا 3000 دلار هزینه کنند که به نفع اقتصاد ملی است.

وی معتقد است اگر 14 برابر مالیات بر آن اعمال شود، نشان می دهد که ایده تعطیلی بر نظام تصمیم گیری اقتصادی ایران توسط مجلس حاکم بوده است.